Γιατί ένας ασθενής με διαβήτη τύπου ΙΙ θα πρέπει να ασκείται με βάρη
Ένας ασθενής με διαβήτη τύπου ΙΙ πρόκειται να δει μεγάλο όφελος και ομαλοποίηση των τιμών γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης εάν ασκείται συστηματικά με βάρη.
Η περίπτωση του διαβητικού ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ είναι από εκείνες που ο νους του μέσου ανθρώπου δεν σκέφτεται πως η άσκηση με βάρη θα έχει τόσο μεγάλα οφέλη για την υγεία του πάσχοντα. Πολλοί μάλιστα, εκ πρώτης όψεως θα έλεγαν πως αυτή η μορφή άσκησης είναι ακατάλληλη για το συγκεκριμένο άτομο. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη.
Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ;
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ ή απλά διαβήτης τύπου ΙΙ είναι ένα μεταβολικό νόσημα. Η παθολογία του δηλαδή, εμπλέκει διαταραχές του μεταβολισμού των ενεργειακών υποστρωμάτων και συγκεκριμένα της γλυκόζης. Αρχικά, πιστεύαμε πως είναι αμιγώς επίκτητη νόσος που εμφανίζεται αποκλειστικά και μόνο λόγω επίδρασης περιβαλλοντικών παραγόντων όπως το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία. Στην πορεία όμως ανακαλύψαμε πως υπάρχει και γονιδιακό υπόβαθρο. Άρα, εν μέρει κληρονομείται.
Ο κυριότερος από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση της νόσου είναι η παχυσαρκία, η οποία συνοδεύεται από αυξημένη εναπόθεση λιπώδους ιστού. Μάλιστα, τον κυριότερο ρόλο παίζει ο σπλαχνικός λιπώδης ιστός. Δηλαδή, το λίπος που συσσωρεύεται εντός της κοιλιακής κοιλότητας και πέριξ των σπλάχνων.
Αυτός ο λιπώδης ιστός, εκκρίνει κάποιες ορμόνες που ονομάζονται προ-φλεγμονώδεις κυτταροκίνες. Ορμόνες δηλαδή που προάγουν την φλεγμονή. Μία από τις επιδράσεις αυτών των ορμονών είναι η ινσουλινοαντίσταση. Δηλαδή, αυξάνουν την αντίσταση των μυών στην δράση της ινσουλίνης. Έτσι, παρότι η ινσουλίνη εκκρίνεται φυσιολογικά από το πάγκρεας οι μυς «δεν υπακούν» σε αυτήν, και δεν προσλαμβάνουν την γλυκόζη του αίματος ώστε να την χρησιμοποιήσουν ως καύσιμο.
Και εδώ έρχεται η άσκηση με βάρη….
Οφέλη της άσκησης με βάρη
Η άσκηση με βάρη, υπάγεται στις ασκήσεις αντιστάσεων. Δηλαδή, ο μυς εργάζεται προκειμένου να υπερνικήσει μία δύναμη αντίστασης. Στην ίδια κατηγορία άσκησης υπάγονται και οι ασκήσεις που χρησιμοποιούν το βάρος του σώματος καθώς επίσης και οι ασκήσεις με λάστιχα. Ας «πιάσουμε» τα πράγματα όμως από λίγο πιο πριν.
Κατά την κατανάλωση ενός γεύματος, μετά την μάσηση η τροφή περνάει από το στόμα στον στόμαχο. Ήδη από το στόμα, έχει ξεκινήσει η διαδικασία της πέψης με την δράση των ενζύμων των σιελογόνων αδένων. Όμως η πέψη επιτελείται κυρίως στο λεπτό έντερο υπό την επίδραση των παγκρεατικών ενζύμων. Εκεί οι σύνθετοι και διακλαδισμένοι υδατάνθρακες διασπώνται έως ότου σχηματιστούν δισακχαρίτες και μονοσακχαρίτες, μεταξύ των οποίων και η γλυκόζη. Η γλυκόζη εν συνεχεία απορροφάται μέσω δύο ειδών υποδοχέων γλυκόζης που ονομάζονται GLUT2 και GLUT5.
Ομοίως και οι μυς έχουν υποδοχείς γλυκόζης με τους οποίους προσλαμβάνουν γλυκόζη από την κυκλοφορία του αίματος. Εν συνεχεία, αφού η γλυκόζη μπει εντός του μυϊκού κυττάρου, χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Οι υποδοχείς γλυκόζης που υπάρχουν στα μυϊκά κύτταρα ονομάζονται GLUT4 και βρίσκονται ενδοκυτταρικά.
Όταν εκκριθεί ινσουλίνη, πχ μετά το γεύμα, υπό την επίδρασή της μεταναστεύουν από το εσωτερικό του κυττάρου προς την κυτταρική μεμβράνη ώστε να δεσμεύσουν γλυκόζη. Το ίδιο όμως συμβαίνει και λόγω της άσκησης με βάρη. Δηλαδή, όταν το άτομο εκτελέσει ασκήσεις με βάρη, οι μυς προκειμένου να ανταποκριθούν στις ενεργειακές ανάγκες της άσκησης αυτής με αναερόβια και αερόβια γλυκόλυση, κινητοποιούν περισσότερους υποδοχείς GLUT4. Μάλιστα, αυτή η επίδραση της άσκησης διαρκεί για περίπου 48 ώρες μετά το πέρας της.
Έτσι, οι τιμές γλυκόζης του αίματος του διαβητικού ασκούμενου διατηρούνται εντός φυσιολογικών ορίων για περισσότερες ώρες στη διάρκεια της ημέρας. Συνεπώς και οι τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, που υποδεικνύουν τα επίπεδα γλυκόζης αίματος κατά το προηγούμενο τρίμηνο, πλησιάζουν ή επανέρχονται εντός των αντίστοιχων φυσιολογικών ορίων. Ο ασθενής λοιπόν επωφελείται από την ευγλυκαιμία που επιτυγχάνεται.
Κίνδυνοι για διαβητικούς ασθενείς κατά την άσκηση με βάρη
Οι κυριότεροι κίνδυνοι για τους διαβητικούς ασθενείς που επιλέγουν να ασκηθούν με βάρη είναι δύο. Πρώτον, ένα πιθανό επεισόδιο υπογλυκαιμίας και έπειτα σοβαροί τραυματισμοί λόγω διαταραχής της νευρομυϊκής λειτουργίας.
Όπως προαναφέρθηκε, η άσκηση με βάρη προάγει την αποτελεσματικότερη πρόσληψη γλυκόζης από τα μυϊκά κύτταρα. Έτσι, εάν ο ασκούμενος διαβητικός ασθενής δεν μετρήσει το προ-προπονητικό σάκχαρο και «εισέλθει» στην προπόνηση με χαμηλά επίπεδα γλυκόζης, κινδυνεύει από ένα πιθανό επεισόδιο υπογλυκαιμίας. Επίσης, εάν τα επίπεδα σακχάρου του αίματος πριν την άσκηση είναι πολύ υψηλά, εγκυμονούν κίνδυνο υπεργλυκαιμικού επεισοδίου (λόγω αυξημένης έκκρισης νοραδρεναλίνης και αδρεναλίνης που έχουν υπεργλυκαιμική δράση).
Συνεπώς, στην πρώτη περίπτωση ο ασθενής πρέπει να καταναλώσει ένα σνακ υδατανθράκων, να ξαναμετρήσει το σάκχαρο σε 15 λεπτά και εάν αυτό έχει επανέλθει κοντά στα 100mg/dL να εκτελέσει την προπόνηση.
Στην δεύτερη περίπτωση, συνίσταται να αναβάλει την άσκηση έως ότου η τιμή του σακχάρου ομαλοποιηθεί.
Ο δεύτερος κυριότερος κίνδυνος, αφορά τους τραυματισμούς. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα νόσημα που προκαλεί νευροπάθεια και διαταράσσει την νευρομυϊκή λειτουργία. Με απλά λόγια, ο ασθενής είναι πολύ πιθανόν να μην αντιληφθεί ένα επώδυνο ερέθισμα από υπερπροσπάθεια ή έναν τραυματισμό και να συνεχίσει την εκτέλεση της άσκησης επιδεινώνοντας την πρόγνωση. Για την πρόληψη τέτοιων περιστατικών, συνιστάται πριν εμπλακεί σε ασκήσεις με βάρη να συμβουλευτεί τον ενδοκρινολόγο ή τον νευρολόγο που τον παρακολουθεί.
Δήμζας Νίκος
Doc Diet - Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος
https://docdiet.gr/
