Διεγερτικά

Αμφεταμίνες

Προκαλούν κατάσταση εγρήγορσης, αϋπνία, αύξηση της ικανότητας προσοχής, υποκειμενική αίσθηση ότι τα ερεθίσματα είναι εντονότερα, ικανότητα αντίληψης περισσοτέρων ερεθισμάτων στη μονάδα του χρόνου και επιτάχυνση της εκτέλεσης πνευματικής εργασίας. Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίδρασή τους στην εμφάνιση της κόπωσης. Γενικά η διάρκεια της ικανοποιητικής απόδοσης, πριν από την εμφάνιση της κόπωσης, επιμηκύνεται αλλά και η εκδήλωση της κόπωσης αναστέλλεται τουλάχιστον εν μέρει. Πιστεύεται ότι επηρεάζουν θετικά την απόδοση των αθλητών. Η δράση όμως αυτή δεν είναι σταθερή και αναστέλλεται μετά από επανειλημμένη χρήση ή μετά από λήψη μεγάλης δόσης. Και στις δυο αυτές περιπτώσεις η χρήση τους ακολουθείται σχεδόν πάντοτε από κατάθλιψη και αίσθημα κόπωσης. Έτσι παρά το γεγονός ότι ένας αριθμός μελετών παρουσιάζουν τις αμφεταμίνες ως φάρμακα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την απόδοση ενός αθλητή, εν τούτοις η άποψη αυτή δεν έχει μέχρι σήμερα γίνει αποδεκτή, αλλά ούτε και επαρκώς επιστημονικά τεκμηριωθεί. Οι αμφεταμίνες προκαλούν επίσης σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες τόσο από το καρδιοκυκλοφορικό όσο και από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Σπουδαιότερη, η εμφάνιση ψυχικής εξάρτησης και αντοχής. Ο κυριότερος όμως κίνδυνος από τη χρήση τους είναι η αναστολή της εμφάνισης της κόπωσης που έχει σαν αποτέλεσμα ο αθλητής να ξεπερνάει τα φυσικά όρια αντοχής του και να οδηγείται σε κατάσταση πλήρους εξάντλησης που να καταλήξει και σε θάνατο.

Εφεδρίνη

Η χρήση εφεδρίνης επιφέρει αύξηση του παλμού και της ροής του αίματος. Επίσης μετά από χορήγησή τους σε αθλητές παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα, καθώς και βρογχοδιαστολή. Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν στους αθλητές, είναι ανορεξία, ταχυκαρδία και υπέρταση.

Αναβολικά Στεροειδή

Γενικές επιπτώσεις

Εμφανίζουν αρρενοποιητική δράση στις γυναίκες και προκαλούν την εμφάνιση ακμής, γενείου, μη ανατάξιμες αλλοιώσεις στη φωνή και σοβαρές διαταραχές στην έμμηνο ρύση. Στους άνδρες προκαλούν στειρότητα (από συρρίκνωση των όρχεων), διόγκωση του προστάτη, καθώς και γυναικομαστία. Και στα δυο φύλα εξ άλλου αυξάνουν τη συγκέντρωση της χοληστερόλης του αίματος με αποτέλεσμα να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης καρδιοπαθειας. Ακόμα εμφανίζονται μώλωπες, εξανθήματα, αιμορραγίες στόματος/μύτης και δυσκαμψία.

Η επίδραση των αναβολικών επί του σκελετού αφορά την προαγωγή της κατά μήκος αύξησης των οστών και την πρόωρη ωρίμανση τους, με αποτέλεσμα την αύξηση του αναστήματος των παιδιών, αλλά συγχρόνως και την πρόωρη σύγκλειση των επιφύσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις γυναίκες η φαρμακολογική δράση των αναβολικών είναι περισσότερο εμφανής αλλά και περισσότερο επικίνδυνη.

Από τα αναβολικά όσα φέρουν αλκύλιο στον C17 διαταράσσουν την απεκκριτική λειτουργία του ήπατος με αποτέλεσμα τη χολόσταση και κατ’ επέκταση την εγκατάσταση χολοστατικού ίκτερου, ο χρόνος εμφάνισης του οποίου (από την έναρξη της λήψης των φαρμάκων) ποικίλλει και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από το είδος και τη δόση του φαρμάκου. Μεγαλύτερη σημασία για του εμφάνιση του ικτέρου φαίνεται να έχουν η προδιάθεση του πάσχοντος και η λειτουργική κατάσταση του ήπατος. Ο ίκτερος παρέρχεται μετά τη διακοπή της λήψης των αναβολικών.

Η τεστοστερόνη χορηγούμενη από το στόμα δεν είναι δραστική διότι μεταβολίζεται γρήγορα στο ήπαρ, σε αντίθεση με τα συνθετικά αναβολικά στεροειδή που χορηγούνται από το στόμα. Τα περισσότερα από αυτά έχουν εκτός από το υδροξύλιο του C17 του στεροειδούς πυρήνα και ένα αλκύλιο –υποκαταστάτη- που επιβραδύνει την ταχύτητα μεταβολισμού του φαρμάκου στο ήπαρ. Αυτή η διαφοροποίηση στο μεταβολισμό που προκαλείται από τον υποκαταστάτη έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη τοξικότητα του φαρμάκου στο ήπαρ.

Σε ομάδα από 69 ασθενείς που έπαιρναν από το στόμα παράγωγα της τεστοστερόνης αλκυλιωμένα στον C17 (ανδρογόνα αναβολικά στεροειδή) παρατηρήθηκαν σε ποσοστό 80% διαταραχές της ηπατικής λειτουργίας. Επίσης, παρατηρήθηκε ιστολογικά χολοστατικός ίκτερος, αλλά οι βλάβες αυτές ήταν καλοήθεις και ανατάξιμες. Ορισμένοι μόνο ασθενείς νόσησαν από πελίωση του ήπατος, χωρίς όμως συμπτώματα ηπατικής βλάβης κι από αυτούς λίγοι μόνο κατέληξαν από ηπατική ανεπάρκεια.