Σωματική Διάπλαση -  Volume 1

Εισαγωγή στο Bodybuilding-Fitness, αναφορά σε αρχάριους αθλητές, προπονητές, καθηγητές φυσικής αγωγής και ακόμη επίδοξους πρωταθλητές.

"Η ψυχή είναι αυτό που ένα συγκεκριμένο σώμα ήταν να είναι". (Αριστοτέλης)
Ψυχή και σώμα - μια αδιαίρετη ενότητα.

Η σωματική διάπλαση αποτελεί ένα εξαιρετικά απαιτητικό άθλημα, συνεχώς εξελισσόμενο,με στέρεη, εντούτοις, βάση στην επιστήμη του αθλητισμού.(Εργοφυσιολογια, αθλητική διατροφή και φιλοσοφία, όσο και αν αυτό ξενίζει ορισμένους , είναι συνιστώσες του αθλήματος). Διαχρονικά, σημαντικά τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού, είχαν ροπή και προτίμηση στην εκγύμναση του σώματος με αντίσταση ως μέσο άσκησης, προαγωγής της Υγείας, εμφάνισης και εν γένει ευεξίας.
Είναι φυσικό για τον άνθρωπο "να σηκώνει βάρη", με απλά λόγια ώστε να το καταλάβουν και οι "καναπέδες".

Ας το ορίσουμε, όμως, και ως οργανωμένο άθλημα το οποίο έχει μακρά ιστορία και εκπροσωπείται στη χώρα μας από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματικής Διάπλασης (Π.Ο.Σ.Δ.).
Η Ομοσπονδία χαίρει ειδικής αθλητικής αναγνώρισης από τη Γ.Γ.Α. και πρόεδρος της είναι ο κ.Τασος Κολιγκιωνης.(www.posd.gr)
Η σωματική διάπλαση ορίζεται αθλητικά ως αναερόβια προπονηση με προοδευτικά αυξανόμενη αντίσταση (βάρη) με σκοπό τη συνολική και συμμετρική μυϊκή ανάπτυξη του ανθρώπινου σώματος για αθλητικούς, λειτουργικούς και αισθητικούς λόγους όπως και για την προαγωγή της οργανικής και ψυχικής υγείας του ατόμου".
Το Bodybuilding είναι,δυνητικά,η υγιεστερη δραστηριότητα με την οποία μπορεί να έχει ενασχόληση ένα άτομο ανεξάρτητα από την ηλικία,το φύλο,τη φυσική κατάσταση ή την πρωτερη αθλητική του εμπειρία.Το γράφουμε αυτό εν πλήρει συνειδηση κι ας έχουν ένσταση οι αδαείς. Η επιστημονική έρευνα καταδεικνύει ότι η προπόνηση με αντίσταση εξυπηρετεί,όχι μόνο, θετικές επιδράσεις στην ανθρώπινη φυσιολογία και ψυχολογία , αλλά επίσης, δυνητικά μπορεί να ενισχύσει τη λειτουργική ικανότητα στα ύστερα στάδια της ζωής μας.
Παρότι το άνωθεν ισχύει, αλήθεια είναι ότι ο κύριος λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι έλκονται από τη σωματική διάπλαση,ως ενασχόληση, είναι η βελτίωση της εμφάνισης τους. Απο αυτή την οπτική,το άθλημα της σωματικής διάπλασης (σωματοδομηση), δεν έχει αντίπαλο. Αυτο συμβαίνει διότι, ενώ κάθε άθλημα και η συστηματική ενασχόληση με αυτό, επιφέρει θετικές αλλαγές στο σώμα, είναι μόνο το Bodybuilding που το ανάγει αυτό ως βασική επιδίωξη.Οχι, απλώς,ως παρεπόμενο ζήτημα της ενασχόλησης με τον αθλητισμό. Για να γίνει αυτό κατανοητό πλήρως, να αναφέρουμε πως το άθλημα της σωματοδομησης διαφέρει από παρόμοιες (συγγενικές μπορούμε να πούμε) δραστηριότητες όπως επί παραδείγματι το Powerlifting ως προς το ότι εστιάζει στην εξωτερική εμφάνιση και όχι στη δύναμη.
Στο πλαίσιο των αγώνων της σωματικής διάπλασης, οι αθλητές παρατάσσονται στη σκηνή ενώπιον κριτών και θεατών και εκτελούν καθορισμένες πόζες. Με βάση αυτές κατατάσσονται με κριτήρια που αφορούν τη μυϊκότητα,τη συμμετρία,τις αναλογίες, την κατάσταση ("γράμμωση"),το ποζαρισμα καθαυτό και την παρουσίαση.
Οι αθλητές προετοιμάζονται για τους αγώνες κατ'αρχάς στοχεύοντας στη μυϊκή υπερτροφία και εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι ο μυϊκός ιστός χαρακτηρίζεται από μεγάλη πλαστικότητα.Δηλαδη, ικανότητα προσαρμογής στα ερεθίσματα που δέχεται ( μυϊκός ιστός),με προπονηση προοδευτικής αντίσταση και μπορεί να εκφραστεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους:

- Υπερτροφία των μυϊκών ινών, όπου αυξάνεται το μέγεθος τους (αύξηση της εγκάρσιας επιφάνειας των μυϊκών ινών).
- Υπερπλασία, όπου αυξάνεται ο αριθμός τους (τα μυϊκά κύτταρα δηλαδή έχουν την ικανότητα να "ανοίγουν" στα δύο..).
- Μετατροπή των μυϊκών ινών, όπου το ένα είδος μετασχηματίζεται σε άλλο. (οι ίνες ταχείας συστολής τύπου 2X αποτελούν δεξαμενή για τις ίνες 2a, αφου μετασχηματίζονται σε αυτές με έντονη προπόνηση.

Πηγή: Εργοφυσιολογια-Κλεισουρα.

Περαιτέρω, και στο επόμενο στάδιο της προετοιμασίας,το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται στην εξάλειψη του περιττού λίπους. Ενώ,σε τελικό στάδιο προετοιμασίας επιζητούν και επιδιώκουν συνδυαστικά την εξωκυτταρικη αφυδάτωση και την υπερπλήρωση του μυϊκού γλυκογόνου. Αυτά αποτελούν μέρος της αγωνιστικής προετοιμασίας και οδηγούν στην επίτευξη της μέγιστης μυϊκής ανάπτυξης και προσδιορισμού-φλεβικοτητας. Επίσης, δευτερευόντως όμως, επικεντρώνονται στο μαύρισμα και την αποτρίχωση ώστε να τονιστεί η γράμμωση - κατάσταση υπό το φώς των προβολέων της σκηνής. Αυτά για την,ειδική, προετοιμασία των αγωνιστικών αθλητών.
Η ορθή προπονηση στο πλαίσιο της σωματοδομησης ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα, ενισχύει την ευκαμψία, βελτιώνει την καρδιαγγειακή λειτουργία ενώ ταυτόχρονα τροποποιεί τη σύνθεση του σώματος (μείωση λίπους- αύξηση μυϊκότητας).
Τελικά,το άτομο- αθλούμενος ή αθλητής αποκτά μία ισχυρή αίσθηση ευεξίας και αυτοπεποίθησης.
Τί αφορά τον αρχάριο αθλητή; Ο σκοπός είναι η επιδίωξη και, τελικά,η επίτευξη ενός μυωδους και υγιούς σώματος.Θα ασχοληθούμε με αυτό στο επόμενο άρθρο μας σε ό,τι αφορά τις προτεραιότητες και τις μεθόδους.

Πηγές:

Εργοφυσιολογια - Κλεισουρας Βασίλης/John Little Beginning Bodybuilding/Wikipedia
Η επιστήμη της Ποδηλασίας - Μπαρδης Κωνσταντίνος PhD.
Ύλη σεμιναρίων/εισηγήσεων - Καραμανλακης Μανώλης (Υπεύθυνος επιμορφωτικών σεμιναρίων της Π.Ο.Σ.Δ. και μέλος της επιτροπής Ανάπτυξης του αθλήματος (mkvogr@gmail.com).